Ganesha Stavan

चतु:षष्टिकोटयाख्यविद्याप्रदं त्वां सुराचार्यविद्याप्रदानापदानम्। कठाभीष्टविद्यार्पकं दन्तयुग्मं कविं बुद्धिनाथं कवीनां नमामि॥

catu:ṣaṣṭikoṭayākhyavidyāpradaṃ tvāṃ surācāryavidyāpradānāpadānam| kaṭhābhīṣṭavidyārpakaṃ dantayugmaṃ kaviṃ buddhināthaṃ kavīnāṃ namāmi||

चौंसठ करोड़ विद्याओं का प्रदाता, देवताओं के आचार्य के रूप में विद्याओं का दान करने वाला, कठोपनिषद की इच्छित विद्या देने वाला, दो दांतों वाला, कवियों के बुद्धिनाथ को मैं नमस्कार करता हूँ।

I bow to the poet Buddhinatha, the giver of sixty-four crore sciences, the source of knowledge for the divine teachers, the bestower of the desired knowledge to the Kathas, and the one with a pair of tusks.

ਚੌਂਸਠ ਕਰੋੜਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਦਿਆਵਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲੇ, ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਵਿਦਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਪਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਕਠਿਨ ਇੱਛਿਤ ਵਿਦਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲੇ, ਦੋ ਦੰਦਾਂ ਵਾਲੇ, ਕਵਿ ਬੁੱਧਿਨਾਥ ਨੂੰ, ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

स्वनाथं प्रधानं महाविघन्नाथं निजेच्छाविसृष्टाण्डवृन्देशनाथम्। प्रभुं दक्षिणास्यस्य विद्याप्रदं त्वां कविं बुद्धिनाथं कवीनां नमामि॥

svanāthaṃ pradhānaṃ mahāvighannāthaṃ nijecchāvisṛṣṭāṇḍavṛndeśanātham| prabhuṃ dakṣiṇāsyasya vidyāpradaṃ tvāṃ kaviṃ buddhināthaṃ kavīnāṃ namāmi||

अपने स्वामी, प्रमुख, महान विघ्नों के नाथ, अपनी इच्छा से सृष्टि के समूहों के स्वामी, दक्षिण दिशा के मुख वाले, विद्याओं के प्रदाता, कवियों के बुद्धिनाथ को मैं नमस्कार करता हूँ।

I bow to the poet Buddhinatha, the lord of the self, the chief, the great remover of obstacles, the ruler of the universe created by his own will, and the giver of knowledge to the southern face.

ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ, ਪ੍ਰਧਾਨ, ਮਹਾਨ ਵਿਘਨਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ, ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਮਾਲਕ, ਦੱਖਣੀ ਮੂੰਹ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲੇ, ਕਵਿ ਬੁੱਧਿਨਾਥ ਨੂੰ, ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

विभो व्यासशिष्यादिविद्याविशिष्टप्रियानेकविद्याप्रदातारमाद्यम्। महाशाक्तदीक्षागुरुं श्रेष्ठदं त्वां कविं बुद्धिनाथं कवीनां नमामि॥

vibho vyāsaśiṣyādividyāviśiṣṭapriyānekavidyāpradātāramādyam| mahāśāktadīkṣāguruṃ śreṣṭhadaṃ tvāṃ kaviṃ buddhināthaṃ kavīnāṃ namāmi||

व्यास के शिष्य आदि से विशेष प्रिय विद्याओं के दाता, प्रथम, महान शक्तियों के दीक्षा गुरु, श्रेष्ठता देने वाले, कवियों के बुद्धिनाथ को मैं नमस्कार करता हूँ।

I bow to the poet Buddhinatha, the one who is dear to the disciples of Vyasa and other scholars, the foremost giver of various sciences, the great initiator of Shakta teachings, and the bestower of excellence.

ਵਿਆਸ ਦੇ ਸ਼ਿਸ਼੍ਯਾਂ ਦੀ ਵਿਦਿਆ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ, ਅਨੇਕ ਵਿਦਿਆਵਾਂ ਦੇ ਦਾਤਾ, ਮਹਾਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਦਿੱਖਾ ਦੇ ਗੁਰੂ, ਸ਼੍ਰੇਸ਼੍ਠ ਦਾਤਾ, ਕਵਿ ਬੁੱਧਿਨਾਥ ਨੂੰ, ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

विधात्रे त्रयीमुख्यवेदांश्च योगं महाविष्णवे चागमान् शंकराय। दिशन्तं च सूर्याय विद्यारहस्यं कविं बुद्धिनाथं कवीनां नमामि॥

vidhātre trayīmukhyavedāṃśca yogaṃ mahāviṣṇave cāgamān śaṃkarāya| diśantaṃ ca sūryāya vidyārahasyaṃ kaviṃ buddhināthaṃ kavīnāṃ namāmi||

विधाता को तीनों वेदों का योग, महाविष्णु को आगम, शंकर को, सूर्य को विद्या का रहस्य देने वाले, कवियों के बुद्धिनाथ को मैं नमस्कार करता हूँ।

I bow to the poet Buddhinatha, who imparts the principal Vedas and yoga to the creator, the scriptures to the great Vishnu, the Agamas to Shankara, and the secret knowledge to the Sun.

ਜੋ ਧਾਤਾ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਵੇਦਾਂ ਅਤੇ ਯੋਗ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਮਹਾਵਿਸ਼ਨੁ ਨੂੰ ਆਗਮਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਸ਼ੰਕਰ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰਹਸ੍ਯਮਈ ਵਿਦਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਕਵਿ ਬੁੱਧਿਨਾਥ ਨੂੰ, ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

महाबुद्धिपुत्राय चैकं पुराणं दिशन्तं गजास्यस्य माहात्म्ययुक्तम्। निजज्ञानशक्त्या समेतं पुराणं कविं बुद्धिनाथं कवीनां नमामि॥

mahābuddhiputrāya caikaṃ purāṇaṃ diśantaṃ gajāsyasya māhātmyayuktam| nijajñānaśaktyā sametaṃ purāṇaṃ kaviṃ buddhināthaṃ kavīnāṃ namāmi||

महाबुद्धि के पुत्र को एक पुराण, गजमुख के महात्म्य से युक्त, अपने ज्ञान शक्ति से युक्त पुराण देने वाले, कवियों के बुद्धिनाथ को मैं नमस्कार करता हूँ।

I bow to the poet Buddhinatha, who grants the singular Purana to the son of great intellect, filled with the greatness of the elephant-faced one, and the Purana combined with his own knowledge and power.

ਮਹਾਨ ਬੁੱਧੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਹਾਥੀ ਦੇ ਮੁਖ ਵਾਲੇ ਦੇ ਮਹਾਤਮ ਨਾਲ ਯੁਕਤ, ਆਪਣੀ ਗਿਆਨ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਸਜਿਆ ਹੋਇਆ ਪੁਰਾਣ, ਕਵਿ ਬੁੱਧਿਨਾਥ ਨੂੰ, ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

त्रयीशीर्षसारं रुचानेकमारं रमाबुद्धिदारं परं ब्रह्मपारम्। सुरस्तोमकायं गणौघाधिनाथं कविं बुद्धिनाथं कवीनां नमामि॥

trayīśīrṣasāraṃ rucānekamāraṃ ramābuddhidāraṃ paraṃ brahmapāram| surastomakāyaṃ gaṇaughādhināthaṃ kaviṃ buddhināthaṃ kavīnāṃ namāmi||

तीनों वेदों के सार, अनेक प्रकार की रुचि, लक्ष्मी की बुद्धि के दाता, परम ब्रह्म के पार, देवताओं के समूह के शरीर, गणों के अधिनाथ, कवियों के बुद्धिनाथ को मैं नमस्कार करता हूँ।

I bow to the poet Buddhinatha, the essence of the three Vedas, the source of various lights, the giver of wisdom to Lakshmi, the ultimate reach of the supreme Brahman, the embodiment of divine hosts, and the lord of multitudes of Ganas.

ਤਿੰਨ ਮੁੱਖਾਂ ਵਾਲੇ ਦਾ ਸਾਰ, ਰੁਚੀਆਂ ਦਾ ਆਰੰਭ, ਰਮਾ ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਦਾ ਦਾਰ, ਪਰਮ ਬ੍ਰਹਮ ਦਾ ਪਾਰ, ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦਾ ਸਰੀਰ, ਗਣਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦਾ ਮਾਲਕ, ਕਵਿ ਬੁੱਧਿਨਾਥ ਨੂੰ, ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

चिदानन्दरूपं मुनिध्येयरूपं गुणातीतमीशं सुरेशं गणेशम्। धरानन्दलोकादिवासप्रियं त्वां कविं बुद्धिनाथं कवीनां नमामि॥

cidānandarūpaṃ munidhyeyarūpaṃ guṇātītamīśaṃ sureśaṃ gaṇeśam| dharānandalokādivāsapriyaṃ tvāṃ kaviṃ buddhināthaṃ kavīnāṃ namāmi||

चिदानंद स्वरूप, मुनियों के ध्यान का रूप, गुणातीत, ईश्वर, देवताओं के ईश्वर, गणेश, धरती के आनंद लोक के प्रिय, कवियों के बुद्धिनाथ को मैं नमस्कार करता हूँ।

I bow to the poet Buddhinatha, the embodiment of consciousness and bliss, the form meditated upon by sages, transcending qualities, the lord of gods, Ganesh, and the one dear to the realms of earth and bliss.

ਚਿੱਤ ਦੀ ਆਨੰਦ ਰੂਪ, ਮੁਨੀਆਂ ਦੇ ਧਿਆਨ ਕਰਨ ਯੋਗ, ਗੁਣਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਮਾਲਕ, ਗਣਪਤੀ, ਧਰਤੀ ਦੇ ਆਨੰਦ ਲੋਕ ਵਿੱਚ ਵਸਣ ਵਾਲੇ, ਕਵਿ ਬੁੱਧਿਨਾਥ ਨੂੰ, ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

अनेकप्रतारं सुरक्ताब्जहारं परं निर्गुणं विश्वसद्ब्रह्मरूपम्। महावाक्यसंदोहतात्पर्यमूर्ति कविं बुद्धिनाथं कवीनां नमामि॥

anekapratāraṃ suraktābjahāraṃ paraṃ nirguṇaṃ viśvasadbrahmarūpam| mahāvākyasaṃdohatātparyamūrti kaviṃ buddhināthaṃ kavīnāṃ namāmi||

अनेक प्रकार के छल करने वाले, सुंदर कमल के हार वाले, परम निर्गुण, विश्व के सत्य ब्रह्म रूप, महावाक्यों के समूह के तात्पर्य रूप, कवियों के बुद्धिनाथ को मैं नमस्कार करता हूँ।

I bow to the poet Buddhinatha, the one with numerous forms, the bearer of the red lotus, the supreme, beyond attributes, the true form of the universal Brahman, and the embodiment of the essence of great sayings.

ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਤਾਰਾਂ ਵਾਲਾ, ਸੁੰਦਰ ਕਮਲ ਹਾਰ ਵਾਲਾ, ਪਰਮ ਨਿਰਗੁਣ, ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸੱਚੇ ਬ੍ਰਹਮ ਦਾ ਰੂਪ, ਮਹਾਵਾਕਿਆਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹ ਦਾ ਤਾਤਪਰਯ ਰੂਪ, ਕਵਿ ਬੁੱਧਿਨਾਥ ਨੂੰ, ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

इदं ये तु कव्यष्टकं भक्तियुक्तास्त्रिसंध्यं पठन्ते गजास्यं स्मरन्तः। कवित्वं सुवाक्यार्थमत्यद्भुतं ते लभन्ते प्रसादाद् गणेशस्य मुक्तिम्॥

idaṃ ye tu kavyaṣṭakaṃ bhaktiyuktāstrisaṃdhyaṃ paṭhante gajāsyaṃ smarantaḥ| kavitvaṃ suvākyārthamatyadbhutaṃ te labhante prasādād gaṇeśasya muktim||

जो भक्तिपूर्वक इस कव्याष्टक को तीनों संध्याओं में पढ़ते हैं और गजमुख का स्मरण करते हैं, वे गणेश की कृपा से अद्भुत कवित्व और सुंदर वाक्य अर्थ प्राप्त करते हैं और मुक्ति पाते हैं।

Those who recite this octet of poetry with devotion, remembering the elephant-faced one at the three junctions of the day, attain wonderful poetic skills and profound meaning, and by the grace of Ganesh, they achieve liberation.

ਜੋ ਭਗਤਿ ਨਾਲ ਯੁਕਤ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਕਵਿ ਅਸ਼ਟਕ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਾਥੀ ਦੇ ਮੁਖ ਵਾਲੇ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਗਣਪਤੀ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਲ ਅਦਭੁਤ ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਵਾਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।

॥इति श्री वाल्मीकि कृत श्रीगणेश स्तोत्र संपूर्णम्॥

||iti śrī vālmīki kṛta śrīgaṇeśa stotra saṃpūrṇam||

॥इस प्रकार श्री वाल्मीकि द्वारा रचित श्रीगणेश स्तोत्र समाप्त हुआ॥

Thus concludes the Shri Ganesh Stotra composed by Shri Valmiki.

॥ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼੍ਰੀ ਵਾਲਮੀਕੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਸ਼੍ਰੀਗਣੇਸ਼ ਸਤੋਤ੍ਰ ਸੰਪੂਰਨ॥